UTXO หรือ “Unspent Transaction Outputs” คือคอนเซ็ปต์หลักในการทำงานของ Blockchain ซึ่งเกิดขึ้นครั้งแรกบนระบบของ Bitcoin ซึ่งมันเป็นวิธีที่ระบบ Bitcoin ใช้ติดตามการเป็นเจ้าของ Bitcoin ที่ยังไม่ได้ถูกใช้จ่าย

ซึ่งทุก ๆ ครั้งที่มีการทำธุรกรรมบน Bitcoin ตัว Bitcoins ที่จะถูกส่งจะถูกแบ่งออกเป็น UTXOs ซึ่งเป็นเหมือนชิ้นส่วนของมูลค่าที่สามารถนำไปใช้ในการทำธุรกรรมในอนาคตได้ ซึ่งแต่ละ UTXO มีข้อมูลว่ามีค่าเท่าไหร่ และสามารถใช้โดย Private Key ของผู้ที่เป็นเจ้าของ
ถ้าเราต้องการส่ง Bitcoin เราจะใช้ UTXO ที่มีอยู่เป็น “Input” ในธุรกรรมใหม่ จำนวนเงินใน UTXO นั้นจะถูกแบ่งออกเป็น “Output” ซึ่งหนึ่งในนั้นจะเป็นการชำระเงินให้กับผู้รับ และอีกหนึ่งอาจจะเป็น “เงินทอน” กลับมาหาเรา หากเงินใน UTXO มีมูลค่ามากกว่าที่เราต้องการจ่าย

ตัวอย่างเช่น ถ้าเรามี UTXO ที่มูลค่า 1 Bitcoin และเราต้องการจ่ายเพียง 0.3 Bitcoin ธุรกรรมนั้นของเราจะสร้าง Output สองอัน : หนึ่งอันสำหรับ 0.3 Bitcoin ไปยังผู้รับ และอีกหนึ่งอันคือ 0.7 Bitcoin (หักลบค่าธรรมเนียมที่อาจจะมีบ้าง) กลับมาเป็น UTXO ชุดใหม่ในกระเป๋าของเรา

ดังนั้นระบบ UTXO จะช่วยให้ Bitcoin สามารถตรวจสอบการทำธุรกรรมได้อย่างเชื่อถือได้และป้องกันการใช้จ่ายซ้ำ (Double Spending) ได้เป็นอย่างดีซึ่งแทนที่การใช้ระบบพึ่งตัวกลางในโลกการเงินยุคเก่า

ความเป็นมา

• การมาของบล็อกเชนและการโอนมูลค่าที่ไร้ตัวกลาง : Bitcoin ใช้เทคโนโลยีบล็อกเชนเพื่อบันทึกทุกการทำธุรกรรมอย่างเปิดเผยและถาวร แต่แทนที่จะบันทึกยอดคงเหลือในบัญชีของผู้ใช้ มันบันทึกการทำธุรกรรมแต่ละครั้งเป็น Input และ Output แทน
• การจัดการข้อมูลที่เปิดเผยโปร่งใส : ในทุกการทำธุรกรรมบน Bitcoin Input จะเป็นการอ้างอิงถึง UTXO ก่อนหน้าที่ถูกใช้เพื่อสร้าง Output ใหม่ซึ่งสามารถใช้ในการทำธุรกรรมต่อไปได้ในอนาคตได้ 

หลักการทำงาน

• ขั้นตอนการรับและใช้จ่าย Bitcoin : เราจะไม่ได้ถือยอดเงินในบัญชีเหมือนธนาคาร แต่เราจะมี UTXOs ที่เราสามารถใช้จ่ายได้ เมื่อเราได้รับ Bitcoin จากผู้อื่น เราจะได้รับในรูปแบบของ UTXO ชุดใหม่ ซึ่งเป็น Output ของธุรกรรมของพวกเขาที่ยังไม่ได้ใช้จ่าย
• ขั้นตอนการสร้างธุรกรรม : เมื่อสร้างธุรกรรมใหม่ เราจะเลือก UTXO ที่มีอยู่จากกระเป๋าของเราเป็น Input และสร้าง Output ใหม่ที่เป็น UTXO ใหม่สำหรับผู้รับและเงินทอน (ถ้ามี)

UTXO มีความสำคัญใน Crypto ?

UTXO (Unspent Transaction Outputs) มีความสำคัญอย่างมากในระบบของ Cryptocurrencies ที่ใช้โมเดล UTXO เช่น Bitcoin ด้วยเหตุผลหลัก ๆ ดังต่อไปนี้

1. ความสำคัญด้านความปลอดภัยและการป้องกันการใช้จ่ายซ้ำ

• การป้องกันการใช้จ่ายซ้ำ (Double Spending) : UTXO ช่วยให้เครือข่ายสามารถตรวจสอบว่าเงินที่กำลังจะถูกใช้จ่ายนั้นยังไม่เคยถูกใช้จ่ายก่อนหน้านี้ ซึ่งเป็นการป้องกันปัญหาหลักของระบบเงินดิจิทัล
• การตรวจสอบที่เชื่อถือได้ : ระบบ UTXO ทำให้เครือข่ายสามารถตรวจสอบและยืนยันธุรกรรมได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ เนื่องจากแต่ละ UTXO อยู่ในสถานะที่ไม่สามารถแบ่งส่วนหรือรวมกันได้ง่าย

2. ความสำคัญด้านการรักษาความโปร่งใสและบันทึกที่ตรวจสอบได้

• โปร่งใสและตรวจสอบได้ : ทุกธุรกรรมในระบบ UTXO เป็นสาธารณะและสามารถตรวจสอบได้ ผู้ใช้และเครือข่ายสามารถดูได้ว่า UTXO ที่กำลังใช้นั้นมีต้นกำเนิดมาจากไหน และได้ถูกใช้ในธุรกรรมใดบ้าง
• การติดตามที่ชัดเจน : UTXO มีบทบาทในการติดตามและการยืนยันว่ามีการถ่ายโอนทรัพย์สินอย่างถูกต้องและถูกกฎหมาย

3. ความสำคัญด้านความยืดหยุ่นในการทำธุรกรรม

• ความเป็นอิสระในการควบคุม : ผู้ใช้สามารถควบคุม UTXOs ของตัวเองได้อย่างเต็มที่ และสามารถเลือก UTXOs ที่จะใช้ในการทำธุรกรรมได้ ซึ่งสามารถช่วยในการจัดการค่าธรรมเนียมและความเป็นส่วนตัว
• การจัดการค่าธรรมเนียม : ผู้ใช้สามารถควบคุมขนาดและค่าใช้จ่ายในการทำธุรกรรมได้ผู้ใช้อาจจะเลือกที่จะส่งธุรกรรมด้วยค่าธรรมเนียมที่ต่ำหากได้ ถ้าหากไม่เร่งด่วน
  
  

4. ความสำคัญด้านการปรับขนาดและประสิทธิภาพ

• การปรับขนาด : แม้ว่าระบบ UTXO อาจมีข้อจำกัดในแง่ของการปรับขนาดเมื่อเทียบกับระบบอื่น ๆ เช่น Ethereum แต่ Bitcoin กำลังทำงานเพื่อปรับปรุงนี้ผ่านโซลูชั่นเช่น SegWit และระบบ Lightning Network
• ประสิทธิภาพ : UTXO ช่วยให้การตรวจสอบธุรกรรมเร็วขึ้นในบางสถานการณ์ เพราะไม่จำเป็นต้องตรวจสอบประวัติการทำธุรกรรมทั้งหมดได้เช่นบน Bitcoin Layer2 

UTXO เป็นคอนเซ็ปต์หลักที่ช่วยให้ Bitcoin และ Cryptocurrencies อื่น ๆ ที่ใช้โมเดลนี้มีความปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และมีระบบที่โปร่งใสสำหรับผู้ใช้ทุกคน ซึ่งเป็นเหตุผลที่อาจจะทำให้ในอนาคตระบบเทคโนโลยีทางการเงินหรือFintech อาจจะเติบโตไปในทิศทางนี้เพราะช่วยแก้ปัญหาในระบบโลกการเงินแบบระบบเก่าที่มีทั้งปัญหาเกี่ยวกับการทำงาน ความโปร่งใส และค่าธรรมเนียมที่สูง รวมไปถึงเวลาการเปิดปิดระบบ

ประโยชน์ของ UTXO

1. สามารถป้องกันการใช้จ่ายซ้ำได้ (Double Spending Prevention)

UTXO ช่วยให้เครือข่ายสามารถตรวจสอบได้อย่างง่ายดายว่าคอยน์ที่กำลังจะถูกใช้ในการทำธุรกรรมนั้นยังไม่ถูกใช้จ่ายในธุรกรรมอื่น ๆ ก่อนหน้านี้ แต่ละ UTXO มีสถานะเฉพาะที่ไม่สามารถถูกแบ่งแยกหรือรวมกันได้โดยง่าย ซึ่งทำให้การตรวจสอบทรัพย์สินดิจิทัลมีความแม่นยำและปลอดภัย ซึ่งถือว่าเป็นเทคโนโลยีใหม่ทางด้านการเงินที่ทำให้ผู้ใช้งานสามารถลดการพึ่งพาความเชื่อถือจากตัวกลางได้ 

2. มีความโปร่งใสและตรวจสอบได้

ทุกธุรกรรมในระบบ UTXO สามารถตรวจสอบได้อย่างเปิดเผย ทำให้ผู้ใช้และเครือข่ายสามารถตรวจสอบได้ว่าเหรียญที่ถูกส่งมานั้นมีต้นกำเนิดมาจากไหนและไปยังไหน นอกจากนี้ คุณสมบัตินี้ยังช่วยให้บุคคลที่สาม สามารถตรวจสอบการทำธุรกรรมโดยไม่ต้องพึ่งพาคู่สัญญาหรือคนกลางได้ ซึ่งสิ่งนี้ยิ่งทำให้ระบบบล็อกเชนมีความน่าสนใจมากขึ้นเมื่อนำไปเทียบกับระบบการเงินแบบดั้งเดิม 

3. ทำให้ผู้ใช้สามารถควบคุมได้ซึ่งแตกต่างจากการเงินระบบดั้งเดิม

ผู้ใช้มีอำนาจควบคุม UTXO ที่พวกเขาถืออยู่โดยสมบูรณ์ พวกเขาสามารถเลือก UTXO ที่ต้องการใช้ในการทำธุรกรรมแต่ละครั้งได้ เพื่อจัดการกับค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมหรือเพื่อเพิ่มความเป็นส่วนตัวของตัวเองได้เช่นกัน 

4. สามารถเพิ่มความเป็นส่วนตัวได้โดยขึ้นอยู่กับผู้ใช้งาน

เมื่อผู้ใช้สร้างธุรกรรมและเลือกใช้ UTXO พวกเขาสามารถเปลี่ยนที่อยู่ธุรกรรม Output ได้ ซึ่งช่วยให้พวกเขาสามารถปกปิดตัวตนและประวัติการทำธุรกรรมของพวกเขาจากการตรวจสอบอย่างง่ายดาย

5. สามารถเพิ่มความยืดหยุ่นในการจัดการธุรกรรมได้ ปรับแต่งทุกอย่างได้ตามผู้ใช้งาน

UTXO ให้ความยืดหยุ่นในการสร้างธุรกรรมที่ซับซ้อน เช่น ธุรกรรมที่มีหลาย Input และหลาย Output ซึ่งช่วยให้สามารถออกแบบสถานการณ์การชำระเงินที่ซับซ้อนได้ เช่น การชำระเงินพร้อมกันหลายรายการจากหลายฝ่าย หลายธุรกรรม อีกทั้งยังสามารถวางระบบการเงินได้ 

6. สามารถจัดการกับค่าธรรมเนียมได้อย่างอิสระ ไม่ต้องอิงไปกับตัวกลาง

เนื่องจากผู้ใช้สามารถเลือก UTXO สำหรับการทำธุรกรรมได้ พวกเขาสามารถจัดการเพื่อลดขนาดของข้อมูลธุรกรรม ซึ่งสามารถช่วยลดค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมได้ซึ่งแตกต่างจากโลกการเงินปกติที่ผู้ใช้งานต้องคล้อยตามไปกับตัวกลางในการโอนย้ายเงิน อาทิเช่น การส่งเงินข้ามประเทศ หรือ ค่าธรรมเนียมในการแลกเปลี่ยนค่าเงินต่างประเทศ เป็นต้น

ระบบ UTXO นั้นมีบทบาทสำคัญในการทำให้บล็อกเชนเป็นระบบการชำระเงินที่มีความปลอดภัย โปร่งใส และที่ผู้ใช้สามารถเข้าถึงได้ง่าย โดยให้ผู้ใช้มีความเป็นอิสระในการจัดการสินทรัพย์ดิจิทัลของตนได้ด้วยเช่นกัน 

ข้อดีของ UTXO Model

ระบบ UTXO (Unspent Transaction Outputs) เป็นหนึ่งในโมเดลที่นิยมใช้ในระบบบล็อกเชนและมีคุณสมบัติพิเศษที่ทำให้มันเป็นที่นิยมในหมู่ Cryptocurrencies ที่ต้องการความปลอดภัยสูงและการทำงานที่โปร่งใส มาดูข้อดีหลัก ๆ ของระบบ UTXO กัน 

1. ข้อดีด้านความปลอดภัยในการป้องกันการใช้จ่ายซ้ำ

ระบบ UTXO Model ช่วยให้แน่ใจว่าเหรียญที่ใช้ในการทำธุรกรรมครั้งหนึ่งไม่สามารถถูกใช้ซ้ำในการทำธุรกรรมอื่น ๆ ได้ การใช้ UTXO Model ช่วยให้เครือข่ายสามารถตรวจสอบว่าเหรียญที่ใช้นั้นยังไม่ถูกใช้จ่าย (ยังไม่ถูก “ใช้จ่าย” ในธุรกรรมอื่น) ซึ่งเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันการใช้จ่ายซ้ำได้โดยไม่พึ่งตัวกลาง (UTXO vs Account Based) 

2. ข้อดีด้านความโปร่งใสและตรวจสอบได้

ระบบ UTXO Model ทำให้แต่ละการทำธุรกรรมเป็นสาธารณะและสามารถตรวจสอบได้ ซึ่งหมายความว่าทุกคนสามารถตรวจสอบการไหลของเงินในเครือข่ายได้ ซึ่งการตรวจสอบนี้จะเพิ่มความโปร่งใสในระบบและช่วยลดการทุจริตหรือการหลอกลวงได้ 

3. ข้อดีด้านการควบคุมที่ดีขึ้นสำหรับผู้ใช้งาน

ผู้ใช้งานมีอิสระในการเลือก UTXO Model ที่จะใช้ในการทำธุรกรรม ซึ่งให้ความยืดหยุ่นและการควบคุมที่มากขึ้นเกี่ยวกับการทำธุรกรรมของตน เช่น การควบคุมค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรม

4. ข้อดีด้านการเพิ่มความเป็นส่วนตัว

แม้ว่าทุกการทำธุรกรรมจะเป็นสาธารณะ แต่ระบบ UTXO Model ช่วยให้ผู้ใช้สามารถเพิ่มความเป็นส่วนตัวได้โดยการใช้ที่อยู่ใหม่สำหรับ Output ในการทำธุรกรรมทุกครั้ง ซึ่งทำให้ยากต่อการติดตามการไหลของเงินกลับไปยังผู้ใช้เฉพาะได้ 

5. ข้อดีด้านความยืดหยุ่นในการออกแบบธุรกรรม

ระบบ UTXO Model อนุญาตให้สร้างธุรกรรมที่มีความซับซ้อนได้ เช่น การทำธุรกรรมที่มีหลาย Input และหลาย Output ซึ่งสามารถอำนวยความสะดวกในการแบ่งปันค่าใช้จ่ายหรือการรวมทุนจากแหล่งที่หลากหลายได้

6. ข้อดีด้านค่าธรรมเนียมที่ต่ำ

UTXO Model ช่วยให้ผู้ใช้สามารถจัดการกับขนาดของธุรกรรมได้ ทำให้สามารถควบคุมค่าธรรมเนียมที่ต้องจ่ายได้ โดยการเลือกใช้ UTXO ที่เหมาะสมกับความต้องการของธุรกรรมนั้น ๆ

สรุปได้ว่าระบบ UTXO Model จึงถือเป็นระบบที่มีประสิทธิภาพสูงและเหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับบล็อกเชนที่มุ่งเน้นความปลอดภัย การตรวจสอบได้ และความโปร่งใส ในอนาคตถ้าระบบนี้ถูกมองเห็นข้อดีมากขึ้น เราอาจจะได้เห็นการพัฒนาการของระบบการเงินดั้งเดิมเริ่มหันมาให้ความสนใจมากขึ้น

หมายเหตุ

คริปโทเคอร์เรนซีและโทเคนดิจิทัลมีความเสี่ยงสูง ท่านอาจสูญเสียเงินลงทุนได้ทั้งจำนวนและสินทรัพย์ดิจิทัลมีความเสี่ยง และ ผลตอบแทนของสินทรัพย์ดิจิทัลในอดีต มิได้เป็นสิ่งยืนยันถึงผลตอบแทนของสินทรัพย์ดิจิทัลในอนาคต โปรดศึกษาและลงทุนให้เหมาะสมกับระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้